ئایا بە دەست لێدانی ئافرەتی نا مەحرەم دەستنوێژ دەشکێ؟

( باسی تەصەوف.-١-ــ )

بِـــــــسْـــــمِ الله الْــرَحْـــمــن الـــرَّحِـــــيم

تە صەوف لە ڕوی واتاوە دەکریت بە چەند بەشیکەوە  لەوانە:ــ
1-ــ (صوف) واتە خوری کە لە پاکی و نەرم و نیانی دا لە خوری چوونە.
2-ــ(صوفە) سوفەش ناوی شوینیکە
کە بینییانە ئەمانە وازیان لە دنیا پەرستی هیناوە و  سەرگەرمی نویژ و عیبادەتن سولوکەتن خەلی ئەوشویینە ناویان لێ ناوە صۆفی
واتە خۆیان بەخۆیان نەیان وتوە صۆفی خەلکی ناویان لێ ناوە .
3-ــ(صەفا) ئەم ناوەش لە صەفاوە هاتووە
ئەم ناوانە هەموویان پیکەوە پیکەوە بەستراوە بووە بە (تصوف ـ  تەصەووف) واتە پاککردنەوەی دڵ و رۆح و نەفس و تەذکییە کردنی دڵ و لایەنە ڕۆحییەکان.
سەرچاوەکانیش ئەماننەن
1- نوریک لە شەوەزەنگی گومڕایدا .
2- دۆزینەوەی ڕیگایەکی ون کراو
3- بەیداخ هەڵگران .
سیفاتی تەصەوف لە کەسیکی ئاسای .
1-سلوکەت کردن ـ زۆر نەخواردن ، زۆر نەخەوتن ، زۆر قسە نەکردن .
2- ذکری زۆر ، تەسبیحاتی زۆر ، زوهد کردن ، طواضع ، دنیا نەویستی ،
3- خاوەنی دڵیکی گەرەی لە ڕادە بەدەر ، دڵپاک ، دەمپاک ، زووبان پاک ، بە ئەدەب  ، پۆشتە ، یەک ڕێ ، یەک عەقیدە ، تیکەڵنەکردنی هەموو کەس
___________________________
 پێشەوایانی سەر چوارمەزهەبەکە لەبارەی تەصەوفەوە دەفەرموون:
١-ئیمامی شافعی دەڵێ:هاوڕێیەتی صۆفیەکانم کرد لەسێ شت کەڵکم لێوەرگرتن
ا-کات وەکو شیرە ئەگەرنەیبڕی ئەتبڕێ
ب-نەفس ئەگەرمەشغوڵی نەکەی بەحەق مەشغوڵت دەکات بەناحەق
ج-توانانەبوون لەسەرتاوان بەبێ تاوان دادەندرێ
هەروەها دەفەرموێ:من لەدونییای ئێوە سێ شتم لەلاخۆشەویستە
ا-وازهێنان لەتەکلیف
ب-هەڵسوکەوتکردنی خەڵکی بەنەرم ونییانی
ج-شوێنکەوتنی ڕێبازی تەصەوف
"سەرچاوە "تأییدالحقيقة العلية لإمام جلال الدين السيوطي ص١٥
٢-ئیمامی ئەبوحەنیفە
ئەبوعەلی دەقاق دەڵێ من ڕێبازی تەصەوفم لە(أبي القاسم النصر أباذي)وەرگرت وفێربووم ئەویش لە(الشبلي)وەرگرتووە،ئەویش لە(السري السقطي)وەرگرتووە،ئەویش لە(لمعروف الکرخي)وەرگرتووە،ئەویش لە(داود الطائي)وەرگرتووە،ئەویش لەئیمامی(ئەبوحەنیفە)ی یوەرگرتووەوفێربووە،دەشڵێ هەموویان مەدحیان کردووە
سەرچاوە "الدرالمختار" ج١،ص٤٣
٣-ئیمامی مالک دەڵێ:هەرکەسێک شەریعەتی زانی بەڵام شوێنکەوتەی تەصەوف نەبوو ئەوا دەبێتە(فاسق)،وەهەرکەسێک شوێنکەوتەی تەصەوف بوو بەڵام شەریعەتی نەزانی ئەوا دەبێتە(زەندیق)،وەهەرکەسێک هەردووکیانی کۆکردەوە ئەوا دەگاتە ڕاستی
سەرچاوە "حاشیة العلامة علي العدوي "ج٣،ص٩٥
٤-ئیمام ئەحمەدی کوڕی حەنبەل
ئیمام ئەحمەد بەرلەوەی هاوڕێیەتی صۆفیەکان بکات ئامۆژگاری کورەکەی دەکرد کەخۆی خەریکی زانستی شەریعەت بکات وهاوڕێیەتی صۆفیەکان نەکات،پاشان کەبۆخۆی هاوڕێیەتی شوێنکەوتوانی ڕێبازی تەصەوفی کرد بەتایبەتی(ابوحمزةالبغدادي)ئینجا بەکوڕەکەی ووت: کوڕم لەسەرت بێ هاوڕێیەتی ئەم کۆمەڵە بکەی چونکە ئەوان پێش ئێمە کەوتوونەتەوە بەهۆی زۆری زانست وچاودێریکردن وتەزکیەکردنی نەفس وترسان لەخواو دونیانەویستی

سەرچاوە "تنویرالقلوب للعلامة أمين الكردي" ص٤٠٥
___________________________
 ئیمامی ئەحمەدی کوڕی حەنبەل ..خوای گەورە لێی ڕازی بێت.. فەرمووی
صۆفییەکان باشترین قەومن
وتیان :-ئەی ئیمام ئەوان سەما ئەکەن و حاڵیان بەسەردا دێت
فەرمووی لێیان گەڕێن با کەمێک لەگەڵ خوای خۆیان دڵخۆش بن
سەرچاوە;
غذاء الالباب شرح منظومة الآداب جزء 1 صفحة 120
للعلامة محمد السفاريني الحنبلي رحمه الله تعالى
___________________________
 ( الـتـصـوف طـريـق الـعـقـلاء
ومـذهـب الـبـصـراء )
واتــة :
تصوف ريگاي عاقلكانة
وةمةزهبي ئةو كةسانةية كةوة جاوي دليان هةية
""الإمام النووي، بستان العارفين ""
 (پێناسه ی ته صه ووف)
1/قازی شێخ زه كه رییای ئه نصاری خودای لئ رازیبت ده فه رموویت
(ته صه ووف زانیارییه كه پێی ده زانرێت حاڵه ته كانی پاككردنه وه ی نه فس.وه پوخت كردنی ئه خلاق و جاككردنی دیوی ده رونا وه وه بۆ گه شتن به به خته وه ری هه میشه یی)
2/شێخ ئه حمه دی زه ره‌ق ده فه رمووێت
(ته صه ووف زنیارییه كه بۆ جاككردنی دڵه كان وه بۆ تایبه ت كردنی دڵ به زاتی خوداوه )
3/شێخ جونه یدی به غدادی ده فه رمووێت
(ته صه ووف به كارهێنانی هه موو خووڕه وشتێكی به رزه و وازهێنانه له خووڕه وشتی په ست)
4/ئه بوحه سه نی شازلی ده فه رمووێت
(راهێنانی نه فس له سه ر عیباده ت وه گه ڕاندنه وه ی بۆ حوكمه په روه رده ییه كان)
5/شێخ ابوبكرشیبیلی ده فه رمووێت
(دانیشتنه له حوزوری په روه ردگاردا به بئ خه م وپه ژاره)
6/شێخ مه عروفی كه رخی ده فه رووێت
(ته صه ووف وه رناگرتنی حه قیقه ته كانه و نا ئومێدییه له و شتانه ی له ده ستی دروستكراوه كانیدایه )
7/شێخ موحیه دینی كوڕی عه ره بی ده فه رمووێت
(ته صه ووف وه ستانه له ڕووی ده رو ناوه وه له گه ڵ ئادابه شه رعیه كاندا)
8/ێیبن عه جینه ده فه رمووێت (ته صه ووف ناوه كرۆكی ئیسلامه)
9/شێخ عبدالقادرگیلانی ده فه رمووێت
(التصوف هو الصدق مع الحق مع الخلق)واته:
ته صه ووف ڕاستی یه له گه ل زاتی خودا وشیرینی ئه خلاقه له گه ڵ مرۆڤدا(صؤفى) (دەروێش)
ـــــــــــــــــــــــــــــــــ

1/پیشه وا سیدأحمد ره فاعی(قدس سره) فه رموویه تی: صۆفی كه سێكه په نامه كیه كانی له لێڵی دونیاو پاك بێت.وه نا بینئ بۆخۆی زیاده ی هه یه به سه ر كه سدا

2/شێخ بیشری حاریس فه رموویه تی :صۆفی كه سێكه كه دڵی پاك كردبێته وه بۆ زاتی خودا

3/شێخ نوری باسی صۆفی كردووه و فه رموویه تی:صۆفی كه سێكه بئ ده نگ بێت له نه بونیدا رێزی خه ڵك بدات به سه ر خۆیداله كاتی بوندا

4/شێخ عبدالقادرگیلانی ده فه رمووێت:صۆفی كه سێكه دیوی ناوو ده ره وه ی پاككردبێته وه به شوێن كه وتنی قورئان و سوننه تی پیغه مبه ری خوا(صلی الله علی وسلم)

وتراوه :صۆفی به كه سێك ده وترێت مافی هه موو شتێك بدات دونیاوقیامه ت كۆبكاته وه به ئاشكرا رووبكاته دونیاو به دڵشی رووبكاته زاتی خودا

ووتراوه:صۆفی به كه سیك ده وترێت :به لاشه له گه ڵ خه ڵكدا بێت وه به رۆح له گه ل زاتی خودا دابێت

ووتراوه:صوفیه كان له هه موو خه ڵك زیاتر ئاره زوویان هه یه له شوێن كه وتن و ئیقتیداكردن به پیغه مبه ری خوا(د.خ)وه خۆی رازندنه وه به خووره وشته جوانه كانی پیغه مبه ر خوا(د.خ)له جوانی شوێن كه وتنیان و زیندوكردنه وه ی سوننه ته كانیبــزانــه‌ (صۆفــیــه‌كــان ) كــێــن ؟
********************************
سۆفیه‌کان ئه‌و که‌سانه‌ بوون که‌ شاری قوسته‌نته‌نیه‌یان فه‌تح کرد
که‌ پێغه‌مبه‌ر (صل الله‌ علیه‌وسلم ) ده‌فه‌رمووێ باشترین گەورەو سەركردە سەركردەی ئەو لەشكرەیە، باشترین لەشكریش ئەو لەشكرەیە كە ئەوێ‌ رزگار دەكات

سۆفیه‌کان ئه‌و که‌سانه‌ بوون که‌ دوای ئیمامی عمر قودسیان رزگار کرد
که‌چی ئێستا ئه‌وانه‌ی دژیانن قودسیان فرۆشتووه‌

سۆفیه‌کان ئه‌وانه ن که‌ دژی داگیر که‌ری فه‌ره‌نسی جیهادیان کرد له‌ لیبیا سه‌رکرده‌که‌یان سۆفی( عمر موختار )بوو که‌چی هه‌ندێک ده‌ستیان له‌ ناو ده‌ستی داگیر که‌ر نا بۆ مانه‌وه‌ی ده‌سه‌ڵاتیان

سۆفیه‌کان ئه‌وانه‌ بوون به‌ سه‌رکردایه‌تی( الإمام أبو الحسن الشاذلي) دژی ته‌ته‌ره‌کان جه‌نگان و جیهادیان کرد

سۆفیه‌کان ئه‌وانه‌ بوون به‌ سه‌رکردایه‌تی سۆفی( عبد الكريم المغربي) دژی داگیر که‌ری ئینگلیزی و فه‌ره‌نسی جه‌نگان

سۆفیه‌کان ئه‌وانه‌ بوون که‌ به‌ سه‌رکردایه‌تی سۆفی (شيخ عبد القادر -الأمير عبد القادر) له‌ جه‌زائیر دژی داگیر که‌ری ئینگلیزی جه‌نگان
سوفیه‌کان ئه‌و زاتانه‌ بوون که‌ له‌ شه‌ری هاتنی روس به‌ژداریان کرد به‌ سه‌ر په‌رشتی شیخ نجمدین و شیخ علادین و شیخ عوسمان سراجدین
سۆفیه‌کان ئه‌و که‌سانه‌ بوون که‌ زۆربه‌ی وڵاتانی جیهانیان فه‌تح کرد له‌ ئه‌فریقاوه‌ بۆ ئه‌وروپا و له‌وێش هه‌تا ئه‌نده‌نوسیا هه‌موویان فه‌تح کرد و بون به موسلمان ......